وضعیت تجربی درمانگری شناختی ـ رفتاری: یک مطالعه‌ی مروری روی فراتحلیل‌گری‌ها

مقاله‌ی حاضر در راستای نقد و تحلیل شیوه‌های روان‌درمانگری، تهیه شده و هدف آن بررسی اثربخشی شیوه‌های درمانگری شناختی ـ رفتاری[1] بر مشکلات روان‌شناختی است که این مقاله صرفاً یافته‌های غیر ایرانی را مورد تحلیل قرار داده است اصل مقاله برگردان فراتحلیل‌گری باتلر و همکاران (2006) است که به تناسب موضوع مقالات مناسب به‌ویژه از 2004 تاکنون به آن اضافه شده است. مطالعه‌ی مروری حاضر، مقالات اخیر متاآنالیز را در زمینه‌ی نتایج ‍CBT روی طیف وسیعی از اختلالات روان‌پزشکی خلاصه می‌نماید. در این کار، شانزده مقاله‌ی متاآنالیز که از نظر روش تحقیق بسیار دقیق بوده‌اند مورد تحقیق قرار گرفته‌اند. مطالعه‌ی مروری حاضر به بررسی و مقایسه‌ی اندازه‌های اثر[2] درمان‌شناختی ـ رفتاری و گروه‌های کنترل دیگر می‌پردازد و بر تضاد اندازه‌ی اثر درمان‌شناختی‌ ـ رفتاری با سایر گروه‌های کنترل تأکید دارد که این تضاد بیانگر کارآیی (اثر‌بخشی) CBT بر طبق مطالعات متاآنالیز است. بیشترین اندازه‌ی اثر دریافتی این پژوهش به CBT بر افسردگی تک‌قطبی، اختلال اضطراب تعمیم‌یافته، اختلال وحشت‌زدگی با و بدون وسعت هراس، هراس‌های اجتماعی، اختلال استرس پس از حادثه و اختلال افسردگی و اضطراب دوران کودکی بوده است. اندازه‌ی اثر برای CBT در مشکلات زناشویی، خشم، اختلالات‌ جسمانی دوران کودکی و درد مزمن، در طیف متوسط قرار دارد. در درمان افسردگی بزرگ‌سالان، کارآیی CBT، تا حدی، از کارآیی داروهای ضد افسردگی بالاتر است. کارآیی ‍CBT در درمان افسردگی و اختلال وسواس بی‌اختیاری دوران بزرگ‌سالی، مساوی با کارآیی رفتاردرمانگری است. اندازه‌ی اثر بزرگی در مطالعات کنترل‌نشده برای درمان پرخوری عصبی و اسکیزوفرنیا وجود دارد. شانزده مقاله‌ی متاآنالیزی که مرور شده است، بر کارآیی ‍CBT برای بسیاری از اختلالات تأکید دارند. هر چند یک رویکرد متاآنالیز محدودیت‌های خاص خود را دارد و در تعبیر و تفسیر نتایج آن می‌بایست این محدودیت‌ها را مد نظر قرار داد، توجه به این نکته که یافته‌های این تحقیق با یافته‌های سایر تحقیقات مروری که از روش‌های تحقیقی دیگری استفاده نموده‌اند، هماهنگ و همساز است، حائز اهمیت است.